قانون اساسی تبلور اراده ملت‌هاست که برخی آن را در تدوین متنی واحد و متحدالشکل یافته و برخی دیگر در زمره قواعدی عرفی که به‌تدریج و حسب نیازهای جامعه، شکل گرفته است. این نکته یعنی خواست مردم و انطباق منشور ملی هر جامعه با خواست شهروندان آن از جمله محاسنی است که درباره آن به‌غایت قلم‌فرسایی شده و مجالی برای واگویی آنها در این مختصر نیست لیکن نگاهی مختصر به شکل‌گیری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران این نکته را روشن می‌کند که نه‌تنها خواست اکثریت قریب به اتفاق مردم در آن لحاظ شده، بلکه مبنایی صحیح و مشروع نیز برای آن در نظر گرفته شده تا حتی‌المقدور از ریب و شک، بری باشد. مردم ما نیز با ایثارگری خود، نظام اسلامی را در ایران رقم زدند و مکررا بر اجرای احکام اسلامی در قالب حکومتی مبتنی بر موازین اسلامی پای فشردند.
در چنین شرایطی بود که رهبری داهیانه پیر و مرشدی الهی همچون امام راحل(ره) مردم را در مسیر خدایی قرار داده و همه بر این خواست واقعی آحاد ملت تاکید داشته و بر آن اصرار می‌نمودند. نگاهی به نظرات و بیانات آن معمار کبیر انقلاب اسلامی در زمان شکل‌گیری و تصویب قانون اساسی در سال 1358 خود شاهدی است صادق بر این مدعا.
تاکیدات امام راحل(ره) درخصوص شکل و محتوای قانون اساسی را می‌توان در چند محور خلاصه نمود:
لزوم تسریع در تصویب قانون اساسی به دلیل شرایط وقت و نگرانی از ایجاد اخلال در شکل‌گیری این خواست به حق مردم در سال 58.تاکید بر محتوای اسلامی قانون اساسی و نهی از کپی‌برداری از قوانین مشابه غربی با این استدلال که قانون اساسی باید آ‌نگونه باشد که اسلام و قرآن می‌خواهد و با این تاکید که قانون اساسی باید صددرصد اسلامی باشد.
لزوم توجه به خواست مردم که همان اجرای احکام اسلامی است و بیان این نکته که غیر‌الهی‌بودن ولو یک ماده از قانون اساسی تخلف از (اصل) جمهوریت و آرای اکثریت قریب به اتفاق ملت است. لزوم جامعیت قانون اساسی با لحاظ حفظ و حمایت از حقوق و مصالح تمام قشرهای ملت، پیش‌بینی نیازهای آینده ملت، تاکید بر صراحت و روشنی قانون و الگوبودن برای دیگر جوامع اسلامی.
با این رهنمودهای امام راحل(ره) بود که قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران - به‌عنوان یک سند ملی با مبنایی متقن و محکم و با اهداف بلند الهی و ارائه راهکارهای امروزین برای به‌اجرادرآوردن احکام اسلامی و درنظرگرفتن حقوق مردم به‌طور خاص - از جمله اسنادی است که امروزه می‌تواند به عنوان نمونه‌ای کامل برای دیگر جوامع قرار گرفته و به یقین می‌تواند راهگشای مسیر صعب و دشوار دیگر جوامع قرار گیرد؛ قانونی که امروزه پس از 32سال تنها با اصلاحاتی چند در دهه اول همچنان به‌عنوان سند فرادستی و پیشتاز در عرصه ملی دارای ظرفیت‌های فراوانی است که می‌تواند مشکلات مستحدثه را مرتفع کند و پاسخگوی نیازهای جامعه در هر دوره باشد.
امید آنکه بتوانیم با رعایت مفاد این میراث گرانبهای شهدای گرانقدر انقلاب و این گنج گرانسنگی که با تعالیم آن پیر سفرکرده به‌دست ما رسیده، به آیندگان بگوییم رمز پیشرفت و عدالت در گرو چنگ‌زدن به شاخه‌های پربار این درخت تنومندی است که چون ریشه در احکام اسلامی دارد، هیچگاه به بن‌بست نمی‌رسد و پایان نمی‌پذیرد.
* سخنگوی شورای نگهبان
